Kedi Olmak

İngiltere Kraliyet Veterinerlik Akademisi ve BBC’nin çalışmaları, kedilerin yalnız avcılardan ev hayvanlarına dönüştükleri evrim seyirleriyle kritik bir merhalede olduklarını ortaya koydu.

Kedilerimiz yoğun, sıkı yerleşilmiş şehirlerimizdeki hayata hızlıca uyum sağlayarak, 21. Yüzyıl’daki hayatlarımıza katılma namına davranışlarını değiştiriyorlar. BBC İki Kedinin Gözlemi araştırmasının bulduğuna göre, bölgelerini diğer kedilerle dönüşümlü kullanıyorlar, daha az avlanıyorlar, insanlar ve birbirleriyle iletişim kurmayı öğreniyorlar.

Modern evcil kedi yaşamının üç bölümlük dizisinde ilk olarak, kedilerimizin dünyayı nasıl algıladıklarına bakacağız.

1 - Kediler Dünyayı Nasıl Algılar?

Kedilerin son derece gelişmiş duyuları, milyonlarca yıllık evrimle bilenerek onları en tesirli yırtıcılar kılmıştır. Aslında, dünyayla bizim kurduğumuzdan oldukça farklı bir yolla etkileşim içindedirler.

Kedi Gibi Görmek

Kediler dünyayı yumuşak renk tonlarında görürler, böylece hareketleri dikkatlerini dağıtmaksızın daha kolayca görebilirler.

Yine de, otuz santimden daha az mesafedeki herhangi bir şeye odaklanamazlar, bu sebepten vücutlarına yakın nesneleri algılamak için bıyıklarını kullanırlar.

Bir Kedinin Gözü

Kedi Gibi Hareket Etmek

Kediler, hayvan dünyasının jimnastikçileri gibidir. Dik duvarlara tırmanabilir, çitlerin tepesinden aşabilir ve eğer sendeler, düşerlerse dört ayakları üzerine konabilirler.

Atletik kabiliyetleri mahsus iskelet yapılarının neticesidir. Sinmiş duruşları sinsi ve sessizce hareket etmelerini sağlamasıyla beraber, belirli bir yükseklikten düşme darbesini sönümleme kabiliyeti verir.

Ayrıca, yay gibi arka bacakları ileri ve yukarı hızla ilerlemelerini sağlar.

Kedi Gibi Duymak

Kedilerin ve insanların ultasonik (ses ötesi) seslerin kaynağını belirleme teşebbüslerini izleyiniz.

Kediler, her biri birbirinden bağımsız hareket edebilen – 180 dereceden fazla - geniş kulaklara sahiptirler. Aynı zamanda, kulak ve beyin arasında çok sayıda iletimi hızlıca işlemeye yardımcı neronlara sahiptirler.

İç kulakları bizimkilerden az oranda farklı inşa edilmiştir ki bunun karşılığı pek çok diğer memeliden daha geniş aralıktaki sesleri duyabilmeleridir. Toplamda 11 oktavı algılayabilirler – insanlardan 2 oktav fazla – bu, ultrasonik ciyaklamalarla iletişim kuran küçük yaratıkları takip etmelerinde yardımcı olur.

Kedi Gibi Koklamak

Bir kedinin koku alma duyusu, bizimkinden 100 kat daha iyidir ve binlerce kokuyu ayrıt edebililer.

Bir kedi burnu, hızlıca bütün koku bilgisini alan ve işlemek üzere yüksek derecede gelişmiş beyin bölgesine taşıyan küçük kıvrımlı kemikleri kaplamış yüz milyonlarca alıcıyı içerir.

Ayrıca, damaklarında ikincil, gizli bir koku organları mevcuttur – ağızlarını açtıklarında ortaya çıkar – kokuları algılamak için ağızlarından nefes alırlar.

2- Dizlerinizdeki Aslan

Evcil kedilerimiz, Serengeti’nin aslanlarıyla bir görülmese de, aslında aynı DNA’nın çoğunu paylaşmaktadırlar. Gerçekte, nispeten yakın evrim geçmişlerinde müşterek bir atayı paylaşmaktalar.

Bu ortak genlerin bir acayipliği, her boyuttaki kediler – diğer türlerden olduğundan daha fazla, köpekler de dahil – ette bolca olan ve onları avlanmaya sürükleyen yüksek protein diyeti gerektirmesi.

Yine de, araştırma gösteriyor ki, evcil kediler içinde - hatta aynı köyde yaşayanlar arasında – avlanmaya olan istek büyük ölçüde çeşitlilik gösteriyor.

Çalışılan 100 kediden bazıları avlanmaya düşkün ve av  aramada geniş ölçekte geziniyorlarken, diğerleri az ilgi gösterdiler ve yalnızca kısa mesafeleri merak ettiler.

Yer rekabeti, şehirde pek çok kedinin bölgeleri için çekişmek zorunda oldukları anlamına geliyor – özellikle yeni biri geldiğinde.

Buna karşın, evleri Rottingdean, Sussex’in yapraklarla kaplı köyünde olan kediler de geniş çapta avlanma düzenleri gösterdiler. Sandwich faal avcılardan biriymiş, video kuş avlarken çekilmiş.

Bristol Üniversitesi’nden Dr John Bradshaw’ın dediğine göre; Davranış farklılıkları, kedilerin ilk hafta ve aylarında nasıl eğitildiklerine göre belirlenir, anneleri tarafından avlanma becerilerinin öğretilip öğretilmediği gibi. Ancak aynı zamanda bu durum, kedilerin evcilleşme seyrinde nasıl bir anahtar fazda olduğunu anlatmakta.

“Evcil kedi, ismine rağmen, aslında tam anlamıyla evcilleştirilmiş bir tür değildir. Vahşi atasının pek çok kabiliyetini taşımaya devam etmekte, yani birinin tesiriyle tamamen avlanan vahşi-tür varlığı oldukça evcil varlığa çevrilebilir – tam olarak bir veya iki soyda.”

“Evcil köpek, evcilleşme yolunun sonuna kadar ilerledi – tamamen evcilleştirildi. Evcil kedi hala, belki de, yarı yolda.”

3 - 21. Yüzyıl’da Ev Kedileri

İngiltere’de yaşayan 10 milyonun üzerinde kedi var ve birlikte yaşamak için tasarlanmamış bir tür olarak, diğer kedigillerin rekabet edebileceği ölçüde yakın yaşamaktalar.

Pookie, 4

Şehir ve kasabalarda bu kesinlikle doğru. Brighton, Hanover bölgesinde 50 kedi, taraçalı evler ve bahçelerin olduğu tek bir caddeyi paylaşmaktalar.

BBC ve Kraliyet Veterinerlik Akademisi’nin araştırması ortaya koydu ki hayatta kalabilmek için bu kentli kediler, bölge ve alanlarını dönüşümlü kullanarak yüzleşmekten kaçınmayı, diğer insanların evlerine sığınma arayışları ve sahipleriyle yeni iletişim yolları bulmak gibi iş birliği yolları geliştirmişler.

Buster, 7

Belirli bir Brighton evi, dört ilintisiz kedi tarafından işgal edilmiş, her biri diğerleri yanı sıra kendi yaşam şeklini ortaya koymuş.

Buster düzenli olarak başka bir evde uyumak için ortadan kayboluyor, ev arkadaşları Miss Piggy, Pookie ve Jasper –sıklıkla dönüşümlü olarak – ev etrafındaki gözde mekanları müzakere etmişler.

Jasper, 13

Yine de, kediler yalnız hayvanlardır ve savaşlar devam etmekte. Alınan görüntüler, Buster ve Jasper’ın sahiplerinin yatağı konusunda çatıştıkları ve Miss Piggy ve Pookie’nin merdivenlerdeki geçiş için yarıştıklarını göstermekte.

   

Bölge paylaşma tekniklerinin geliştirilmesinin yanı sıra, evcil kediler sahipleriyle iletişim kurmanın yeni yollarını öğrenmişler.

Miss Piggy, 16

Dr John Bradshaw’ın açıklamalarına göre: “Yavru kediler dikkat çekmek ve annelerinden ilgi görmek için miyavlarlarken, yetişkin kediler sütten kesildikten sonra bu sesleri çıkartmayı kesiyorlar çünkü artık tesirli olmuyorlar.”

Kediler, diğer kedilerin arasındayken, öncelikle vücut dilleri aracılığıyla iletişim kurarlar diyor Doktor.

“Bu durum kediler bir insanın evine geldiklerinde sorun oluyor çünkü biz onları diğer kedilerin birbirlerini izlediği yolla takip etmiyoruz. Yani her kedi, ilgimizi miyavlayarak çekebileceğini öğreniyor.”

Üstteki fotoğraflar İnsan, Alttakilerse Kedi Görüşünü Temsil Ediyor: