Bir Uçuş Mesafesinde Ebola Salgını

İçinde bulunduğumuz zaman diliminde görülen Ebola virüsü salgını, geçmiştekilerden oldukça farklı. 670’ten fazla Batı Afrikalı öldü, halihazırda 1976’daki salgının yarısından fazla insan ölmüş bulunuyor. Bilinen beş Ebola virüsünün en ölümcül türlerinin bu yıl görülmesi vaziyetin nedeni olabilir. Ancak hareketli Batı Afrika’da, ilk kez kentte görülmesi esrarengiz; geçmiş salgınlar Orta Afrika'nın küçük ormanlarıyla sınırlı kalmıştı.

Nijerya’nın yoğun nüfuslu ticari merkezi Lagos’taki son salgın sonrası, Ebola virüsü ilk kez bir ticari yolcu uçağı aracılığıyla yayıldı. Görgü tanıkları Lagos’a vardıktan sonra Ebola’ya yenik düşen devlet müşaviri Patrick Sawyer’da uçuşun ortasında kusma ve ishalin başladığını söylüyorlar. Uçuş esnasında bu sıvılarla temasa geçen ve kendi mukuslarına dokunanlar virüsü kapmış olabilirler – Bir başka durum, işi daha endişe verici kılıyor; Nijerya sağlık idarecileri, Sawyer’la birlikte uçan yolcuların nerede olduklarını şuan bilmiyorlar.

Peki Ebola başka nerelere gidebilir? Teoride, oldukça sınırlı sayıdaki aktarma hava limanlarına. Etkilenen ülkelerdeki başlıca hava limanlarından uçuşlar 35 diğer ülkedeki 39 hava limanına erişiyor.

Ebola Virüsü

Virüsün ticari yolcu uçaklarıyla Dünya’ya yayılacağı ihtimali paniğe neden oluyor. Virüsün bileşeni hızla hücum ederken saldırganlığı, (Vakaların mukus ve bazen burun, diş eti ve gözlerinde kanamaya neden olur.) etkilenenin genellikle hastaneye gitmekte zorlanması ve bagaj kontrolünde yalnız kalması anlamına geliyor.

“Genellikle insanlar, enfeksiyonu çok hastalandıklarında, yüksek ateş ve pek çok belirtiye sahip olduklarında bulaştırırlar ve bu halde de seyahat edemezler.” Gayrı resmi sağlık organizasyonu CNN’e yaptığı açıklamada böyle diyor.

Şuana dek, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) herhangi bir seyahat kısıtlaması getirmedi. “Seyahat önerilerinin her birini çok dikkatlice incelemek zorundayız ancak bu salgını durdurmanın en iyi yolu, gerekli önlemleri yerinde, enfeksiyonun kaynağında uygulamamızda.” WHO sözcüsü Gregory Hartl CBC’ye verdiği röportajda böyle söylüyor ve devam ediyor: “Sınırları kapamak yardımcı olabilir ancak kapsamlı ve dört dörtlük olmayacaktır.”

Gerçi Batı Afrika hava limanları Ebola teyakkuzunda olsalar da belki biraz geç kalındı. Sawyer Monrovia’dan havalandığında (20 Temmuz'da) Liberya Sağlık İdaresi uçan yolcularda Ebola belirtileri olup olmadığını kontrol etmiyorlardı. Şimdi ediyorlar.

Hala kamu sağlığıyla ilgili ürkütücü ihtimaller mevcut. Açık yaralar haricinde, Ebola bir insanın vücuduna mukoza yoluyla, göz yüzeyi veya boğaz gibi yerlerdeki hücrelere yapışarak giriyor. Çünkü virüs kan yoluyla bulaşıp (sadece bir hayvanın kan dolaşımında büyür) grip gibi kolayca aktarılamıyor. Yine de, bir insanda konaklamadan sıvı veya kuru maddelerde birkaç gün yaşamaya devam edebilir. Ayrıca cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır, başlangıcından itibaren spermde 61 gün bulunabilir. Diğer yandan, bulaşma ve belirtileri gösterme süresi iki ile yirmi bir gün arasındadır.

Hastalığın bu özellikleri, Sawyer’la uçan yolculara Nijerya sağlık idarecilerinin sadece Ebola’yla ilgili bilgi verip gitmelerine izin vermelerini açıklayan sinir bozucu nedenlerden: Sawyer’ın uçuşundaki yaklaşık yüz yolcu birkaç hafta boyunca hasta olmamış olabilir.

Dünya Sağlık Örgütü

Daha kötüsü işe şu, beş ay içinde Ebola Batı Afrika ülkelerine yayılırken, Sawyer’ın hastalığı Nijerya sağlık idaresi için sürpriz oldu. Lagos’a indikten sonra, özel bir hastaneye götürülmüş ve Buzzfeed’in bildirdiğine göre ilk olarak sıtma için tedavi edildi. Doktorlar ancak iç kanama başladığında Ebola’yı kontrol etmeyi akıl etti ve ondan sonra karantinaya aldılar. Sağlık idaresinin söylediğine göre hastane şuan kapatılmış.

DSÖ (WHO) Nijerya’daki olası yayılmaları öncelerken, Batı Afrika’da durum daha kötüye gidiyor. Gine’de, sıcak bölgenin kalbinden DSÖ’nün bildirdiğine göre, yeni vakalardaki artış sağlık idarecilerinin henüz anlamadığı yollarla bulaştığını ortaya koyuyor. Monrovia Ebola hastalarına bakacak hastane kapasitesine sahip olmadığından, karantina da imkansız hale geliyor. Hastalık şimdiden, bölgenin en iyi iki Ebola doktorunun canını aldı; Sierra Leone’de Dr. Şeyh Ömer Han ve Liberya’da Dr. Samuel Brisbane.

Kaynak: Quartz, Gwynn Guilford ve David Yanofsky. 30 Temmuz 2014
Tercüme: Utku Cem. 02 Ağustos 2014

Ebola Hakkındaki Diğer Sorulara Cevaplar: 9 Soruda Ebola Salgını